- O mnie

- Komu pomagam

- Pomoc psychologiczna

- Zen Coaching

- Coaching a psychoterapia

- Racjonalna Terapia Zachowań

- Sekrety życia

- Opinie o mnie

- Psychologia humanistyczna

- Carl Rogers

- Abraham Maslow

- Fritz Perls

- Osobowość

- Stres

- Okres dojrzewania

- Terapeutyczne wiersze

W istnienie przemocy łatwo uwierzą ludzie wówczas, gdy widzą ofiarę pobitą, z sińcami, okaleczoną. Nawet są skłonni pomóc takiej osobie.
Znacznie trudniej jest zrozumieć i uwierzyć w przemoc wówczas gdy na zewnątrz tego nie widać a ofiara jest zastraszona i boi się o tym mówić. Są tysiące innych sposobów udręczenia człowieka, które niszczą życie i zdrowie niezauważalnie, z nieubłaganą konsekwencją. Jest przemoc wobec dzieci, wobec kobiet, wobec mężczyzn i wobec ludzi starych. W obszernej literaturze tematu można znaleźć opisy przemocy psychicznej, fizycznej , ekonomicznej i seksualnej. Bez względu na to kogo dotyczy przemoc, objawy pozostają te same. Są to objawy fizyczne, emocjonalne i społeczne.


Objawy fizyczne:
- sińce i obrzęki na twarzy, ramionach, klatce piersiowej, plecach, pod pachami, na udach;
- otarcia naskórka po wewnętrznych stronach kończyn, pod pachami, na żebrach, na plecach; obrzęki na dłoniach i stopach;
- krwawe pręgi i regularne przebarwienia skóry na nogach, plecach, pośladkach, stopach;
- ślady po oparzeniach, np. punktowe po gaszeniu papierosa na skórze;
- rany cięte i kłute, blizny na ciele, za uszami, na głowie, trwałe ubytki wyrwanych włosów; widoczna trudność w chodzeniu lub siadaniu;
- zwiększona wrażliwość na dotyk, częste złamania kości;
- ospałość, apatia, brak koncentracji, moczenie się, torsje, podkradanie rzeczy innym;
- reakcje kompulsywne: ssanie palca, obgryzanie paznokci, reakje niecelowe, kompulsywna masturbacja, obżarstwo itp.;
- skarżenie się na częste bóle głowy lub brzucha;
- konieczność częstego korzystania z ubikacji.
 

Objawy emocjonalne często pojawiają się później, czasem w wyniku przypadkowych zdarzeń i pojawiającego się stresu, długo po wystąpieniu przemocy i są przypisywane tym zdarzeniom. Na przykład u jednych osób wzrasta agresywność, nadpobudliwość a inni reagują zwiększoną bojaźliwością, wycofaniem i apatią.
 
Objawy emocjonalne:
- wzrost napięcia emocjonalnego;
- wzmożona czujność, niezdolność do rozluźnienia;
- wzrost lęku, niepokoju, zamrożony strach;
- brak żywej reakcji w sytuacjach skaleczenia czy bolesnego zabiegu medycznego;
- tłumiony płacz lub ciche popłakiwanie w ukryciu;
- niska samoocena, obniżone poczucie własnej wartości;
- poczucie odrzucenia, opuszczenia, wycofanie, skłonność do izolacji;
- chroniczny smutek, poczucie odrętwienia, depresja;
- wzrost natręctw, tików, porządkowanie swoich rzeczy, unikanie zapachów;
- zmienność nastrojów, płaczliwość, słaba kontrola emocji, impulsywność;
- problemy w rozwoju poczucia własnej wartości.

Objawy społeczne dotyczą wzrostu agresywności w stosunku do otoczenia i przejawiają je tak samo dzieci i dorośli nawet jeśli tylko obserwują przemoc:
- nieufność wobec innych, niekomunikatywność;
- nieumiejętność nawiązywania kontaktu, podtrzymania więzi, pozyskania przyjaciół;
- wrogość, wzrost irytacji w przypadku różnych trudności;
- niekontrolowane wybuchy złości, wyuczona bezradność, trudności z utrzymaniem pracy;
- spadek poczucia kompetencji, nieumiejętność załatwiania spraw w urzędach.


U dzieci istnieje kilka objawów charakterystycznych i są to:
- bójki z innymi dziećmi, wzrost agresywności w sytuacjach niekontrolowanych lub nie zagrożonych karą, np. w stosunku do rówieśników czy młodszych dzieci;
- zobojętnienie na karę ( dziecko sprawia takie wrażenie jakby nic sobie nie robiło z dotkliwych kar);
- drażliwość, złośliwość, Hałaśliwość w zabawach grupowych;
- brak dystansu wobec dorosłych oraz odrzucanie innych osób znaczących w otoczeniu (np. dziadków, nauczycieli, sąsiadów);
- kurczowe trzymanie się rodzica, szczególnie w wypadku małego dziecka;
- uzależnienie od agresora;
- ucieczki z domu, im mniejsze dziecko, tym bardziej symptomatyczne)
- „bezinteresowne” niszczenie sprzętów i przedmiotów;
- krnąbrność, opór, negatywne nastawienie;
- nieposłuszeństwo dziecka wobec większości osób, które nie stanowią bezpośredniego zagrożenia.
W wypadku dziecka krzywdzonego istnieje dwukrotnie większe posłuszeństwo, że kiedy zacznie dorastać, będzie notowane przez policję np. z powodu częstego sięgania po alkohol, kradzieży czy związania się z jakąś grupa podkulturową.


Odrębny problem stanowią objawy seksualnego wykorzystywania dziecka i mogą je łatwo zauważyć osoby, które mają kontakt z dzieckiem:
- częste lub szczególne poruszanie spraw seksu w rozmowie albo zabawie;
- seksualizacja kontaktów międzyludzkich;
- wciąganie młodszych dzieci w nietypową aktywność seksualną;
- świadomość seksualna wykraczająca poza poziom dojrzałości dziecka;
- przesadne unikanie mężczyzn;
- nadmierna masturbacja; młodzieńcza depresja;
- dawanie do zrozumienia, że ma się jakąś tajemnicę;
- ucieczki z domu, próby samobójcze;
- problemy psychiatryczne dziecka;
- niepowodzenia w nauce;


Przemoc nie jest rozwiązywaniem konfliktów wewnętrznych ani problemów wychowawczych. Jest to sposób postępowania sprawcy często z zaburzoną osobowością. Sprawca przemocy emocjonalnej spełnia kryteria zaburzenia osobowości antyspołecznej, czasem z cechami osobowości narcystycznej, paranoicznej lub histrionicznej.
 
Osoby, które zastosowały przemoc na początku demonstrują swoją wrogość, milczą, unikają kontaktu z ofiarą, izolują się od najbliższego otoczenia. Jednak potem starają się pojednać z ofiarą, wyrażają żal, obiecują, że więcej agresja się nie powtórzy, czasem zrzucają winę na okoliczności a czasem próbują część odpowiedzialności zrzucić na ofiarę, np. mówią, że gdyby ofiara zrobiła to czy tamto, to nie straciłby panowania nad sobą, tłumaczą, że tak naprawdę, to ofiara sama sobie to robi. Inną strategią pojednania jest udawanie, że nic się nie zdarzyło i odgrywanie roli przykładnego męża lub przykładnej żony, np. robi zakupy, drobne upominki, demonstruje przed znajomymi swoje przywiązanie do żony itp.
 
Sprawcy przemocy emocjonalnej, to często osoby zakładające maskę normalności, zajmujące wysoką pozycję w hierarchii społecznej. Trafnie dokonują oceny sytuacji interpersonalnych. W razie konieczności potrafią udawać empatię. Może to być elegancki maż, który ze łzami w oczach i drżącym głosem prosi o ratowanie ukochanej żony i przywrócenie normalności w domu, czasem zmyli nawet najbardziej wytrawnego psychologa czy psychiatrę. Sprawcy przemocy emocjonalnej posługują się kamuflażem i często naruszając prawo moralne nie naruszają prawa karnego. Prezentują się w oczach innych jako układni i niezależni, są czarujący i dowcipni. Ich przekonania są sztywne i nie podlegają modyfikacji w zależności od sytuacji.
 
Kluczowym przekonaniem sprawcy jest: „Mam prawo do wszystkiego”, „Cel uświęca środki”, „Moje potrzeby są najważniejsze”, „Miłość nie istnieje”, „Świat to miejsce dla najsilniejszych”, „Żona i dzieci to w sumie obcy ludzie”, „Nikt nie ma prawa mnie kontrolować”, „Jestem najlepszy”, „Bliscy są po to żeby zaspakajać moje potrzeby”, „Ja sam ustalam reguły w moim życiu”, „Jeżeli ktoś nie robi tego, czego chcę, zasługuje na karę”, „Jeżeli ktoś się daje wykorzystać, to jego wina”, „Jeżeli ktoś mówi, że cierpi, to znaczy, że jest słaby”, „Jeżeli ktoś chce być ze mną blisko, to znaczy, że chce mnie kontrolować”. Te przekonania powodują sposób postępowania z bliskimi.
Główną strategią sprawcy jest kontrola bliskich łącznie z wykorzystaniem sfery seksualnej. Jego wypowiedzi są krytykujące i deprecjonujące. Jest wulgarny, zastrasza, nie przyjmuje argumentów z drugiej strony. Jest egoistyczny w zaspakajaniu swoich potrzeb, nie liczy się z ograniczeniami finansowymi. Charakteryzuje się brakiem przyjmowania jakiejkolwiek odpowiedzialności, obarcza innych winą za swoje życie, narusza prawa innych, w tym najbliższych. Najczęstsze jego emocje, to złość, irytacja, gniew, szczególnie w sytuacjach niemożności natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb.


Ogólna charakterystyka mężczyzn znęcających się nad kobietami:
1. Niska samoocena.
2. Wiara we wszystkie mity dotyczące związków, w których występuje przemoc.
3. Mają tradycyjne poglądy na dom i rodzinę, w których dominują te o przewadze mężczyzny i stereotypowej roli kobiety.
4. Obwiniają innych za swoje zachowanie.
5. Są patologicznie zazdrośni.
6. Prezentują cechy podwójnej osobowości.
7. Mają wiele nasilonych objawów stresowych, a używanie alkoholu i bicie żony traktują jako sposób radzenia sobie z własnymi trudnościami.
8. Często używają seksu jako formy agresji i sposobu na podnoszenie własnej samooceny. Niektórzy mają skłonności biseksualne.
9. Nie wierzą w negatywne konsekwencje własnej przemocy.

Przemoc nasila się wraz z upływem czasu, zarówno pod względem intensywności jak i częstotliwości. Występuje w dającym się przewidzieć trójetapowym cyklu.

 
CYKL PRZEMOCY
 
1. Faza narastania napięcia
• Partner jest napięty i stale poirytowany, kobieta często próbuje rozładować napięcie spełniając wszystkie żądania sprawcy: przygotowuje specjalny posiłek, mówi mu komplementy, stara się zaspokoić jego wszystkie kaprysy lub schodzić mu z drogi. Ofiara posiada błędne przekonanie, że może kontrolować przemoc.

2. Faza gwałtownej przemocy
• Najkrótszy okres cyklu. Ostry incydent przemocy pozwala mężczyźnie rozładować napięcie. Jego wściekłość jest tak wielka, że chce dać nauczkę żonie. Kiedy rozładuje się i czuje, że dostała już odpowiednią lekcję, potrafi przestać już znęcać się nad nią. Większość ofiar uświadamia sobie, że nie ma żadnej kontroli nad przemocą; zakończy się ona wtedy, kiedy sprawca o tym zdecyduje.

3. Faza miodowego miesiąca
• Faza skruchy i obiecywania miłości, sprawca przeprasza za swoje zachowanie i obiecuje poprawę.
• Poszczególne fazy mogą mieć różne długości. Z czasem zachowania w fazie II nasilają się i stają się coraz bardziej dotkliwe. Faza I i III stają się coraz krótsze.
• Związki pozostają stabilne tak długo, jak długo koszty przemocy i korzyści z zachowań przejawianych w fazie miodowego miesiąca są mniej więcej równe. Gdy koszty przeważają nad korzyściami, kobieta może próbować odejść, co powoduje, że sprawca nasila swą przemoc lub próby ponownego uwiedzenia kobiety.

 
Skutki przemocy są dotkliwie odczuwane przez wiele pokoleń i dotyczą wszystkich uczestników rodzinnego dramatu. Matka często nie potrafi obronić swoich dzieci przed maltretowaniem. Te dzieci kiedy dorosną nie potrafią obronić siebie i swoich bliskich. W przyszłości nieświadomie wybiorą partnerów z którymi powielą takie związki.
Sprawca, który wychowywany był w agresywnej rodzinie nie rozumie dlaczego miałby postępować inaczej.
 
Wadliwe wychowanie przenosi się z pokolenia na pokolenie z przekonaniem, że rodzina jest po to aby było nad kim sprawować kontrolę i komu się podporządkować, żeby był porządek i tania siła robocza, a nie po to aby wzajemnie wspierać się, pomagać sobie i przekazywać mądrość, która ułatwia życie.
 
Znaczna większość osób poszkodowanych w rodzinie uważa odejście od męża lub żony za bardzo trudne, nawet jeśli oni ciągle stosują przemoc. Tak się dzieje ponieważ jest to skomplikowane i wymagające indywidualnego podejścia do zagadnienia.
 
Autor: Elżbieta Dybińska © Wszelkie prawa zastrzeżone