Strona Główna | warsztaty | artykuły | galeria | linki | cennik | kontakt

  Terapia

- O mnie

- Komu pomagam

- Pomoc psychologiczna

- Zen Coaching

- Coaching a psychoterapia

- Racjonalna Terapia Zachowań

- Sekrety życia

- Opinie o mnie

  Psychologia

- Psychologia humanistyczna

- Carl Rogers

- Abraham Maslow

- Fritz Perls

- Osobowość

- Stres

- Okres dojrzewania

- Terapeutyczne wiersze

 
 

stres - strategie

 

Transakcyjna teoria stresu R.S.Lazarusa i S.Folkman

Transakcyjna teoria stresu została wprowadzona przez R.S. Lazarusa i S. Folkman.
R.S. Lazarus w artykule napisanym wspólnie z R.W. Bakerem twierdzi, że "stres pojawia się wtedy, gdy sytuacja jest postrzegana jako udaremniająca realizację jakiegoś stanu motywacyjnego (lub potencjalnie udaremniająca), powodując wzmożenie afektu i uruchomienie procesów regulacyjnych, których celem jest opanowanie afektu, oraz optymalną kontynuację efektywnego funkcjonowania".


R.S. Lazarus uważa, że stres i emocje są wynikiem procesów poznawczych, czyli sposobu oceny i zrozumienia sytuacji przez człowieka, a stres może być traktowany jako pewien rodzaj relacji człowiek - środowisko.

Lazarus taką reakcję nazywa „transakcją”, biorąc pod uwagę jej relacyjny charakter dotyczący wzajemnego oddziaływania na siebie człowieka i otoczenia.
Cytowany Autor dużą wagę przykłada do oceny przez osobę własnych doświadczeń i sposobów radzenia sobie z problemami, pojawiającymi się w trakcie różnych zdarzeń. Według Niego istnieje wiele sposobów radzenia sobie ze stresem, które pomagają zarówno w rozwiązaniu problemu, jak i opanowaniu emocji. Wyróżnia następujące sposoby radzenia sobie ze stresem: poszukiwanie informacji, podejmowanie działań, powstrzymanie się od działania.


R.S. Lazarus używa dwóch pojęć: „ocena pierwotna” i „ocena wtórna”. Ocena pierwotna dotyczy procesu oceny znaczenia danej transakcji dla położenia osoby.

Według R.S. Lazarus’a transakcja może być:

a) bez znaczenia,
b) sprzyjająco-pozytywna,
c) stresująca.


R. Lazarus twierdzi, że w transakcji postrzeganej, jako stresująca, można wyróżnić
trzy podtypy
:


a) strata/krzywda,
b) zagrożenie,
c) wyzwanie.



Postrzeganie straty/krzywdy dotyczy zaistnienia niekorzystnego dla jednostki zdarzenia, zaistniałej szkody lub urazu. Pojęcie zagrożenie może "odnosić się do takich samych szkód, lecz oznacza on ponadto, że nie wystąpiły one jeszcze i są antycypowane".

Natomiast wyzwanie „wskazuje na własną ocenę możliwości opanowania sytuacji lub zyskania czegoś”..
Ocena wtórna związana jest z wartościowaniem możliwości i zasobów radzenia sobie.
Powiązana jest z oszacowaniem strategii radzenia sobie ze stresem. Bierze ona pod uwagę koszty i prawdopodobieństwo sukcesu.




Autor: Elżbieta Dybińska © Wszelkie prawa zastrzeżone


Bibliografia:

1.Reykowski J.: Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego,PWN, W-wa 1966
2. Ogińska-BulikN.:Stres zawodowy w zawodach usług społecznych. Źródła-Konsekwencje-Zapobieganie,
    Difin, W-wa, 2006
3. Titkow A.: Stres i życie społeczne -polskie doświadczenia, Państwowy Instytut Wydawniczy,
    W-wa 1993
4. Lazarus R.S.: Paradygmat stresu i radzenia sobie,, "Nowiny Psychologiczne" 3-4 (40-41)/1986
5. Poprawa R: Zachowania asertywne-czy jest to sposób na stres?(w:) Szopa J., Harciarek M.,
  (red.): Stres i jego modelowanie, Wydział Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa 2004